Programma 2: Duurzaam en leefbaar

Doelstellingen

• De bestaande onderhoudsniveaus worden gehandhaafd.
• We zorgen dat het beheer en onderhoud van de openbare ruimte bijdraagt aan een duurzame en klimaatbestendige leefomgeving en een schone en veilige stad.

Wat gaan we ervoor doen?

Blink
In 2024 wordt verder onderzoek uitgevoerd naar een nieuw ondernemingsplan voor de organisatie Blink. De ontvlechting met Prezero (de marktpartij binnen de samenwerkingsorganisatie) en de opzet van de nieuwe organisatie Blink zal een doorlooptijd en besluitvormingstraject hebben in 2024.

Onderhoud openbare ruimte
Onze aannemers onderhouden de stad op de bestaande onderhoudsniveaus. Dit doen we via planmatig beheer op basis van opgestelde assetsheets (beheerplannen). In 2024 worden voor 8 resterende assets de onderliggende assetsheets opgesteld.

We ‘Beheren met meerwaarde’. We gaan aan de slag waar dit het hardste nodig is, combineren werkzaamheden waar mogelijk en verwerken integraal onze opgaven rondom klimaatadaptatie, CO2 reductie, circulariteit, biodiversiteit en vergroening in projecten.

Bij aanleg en onderhoud van groen en bomen spelen we in op het veranderende klimaat op om uitval van nieuwe aanplant te voorkomen.

Voor de asset Wegen gaan wij in 2024 het achterstallig onderhoud herstellen. Dit doen wij om het onderhoudsniveau op peil te houden. Het afgesproken onderhoudsniveau voor de asset Wegen is C. Onderhoudsniveau D betekent achterstallig onderhoud en dit moeten wij voorkomen. Vanwege prijsstijgingen wordt het onderhoudsbudget Wegen verhoogd om de gestegen onderhoudskosten te dekken.

De komende jaren gaan we meer bomen planten om zo in de bebouwde stad meer koelteplekken te creëren. Dit helpt om in 2050 klimaat adaptief te zijn. In 2023 is gestart met de voorbereiding, in 2024 start de realisatie.

Wij gaan verder met het opwaarderen en energiezuinig maken van de openbare verlichting. Dit beleid wordt al jaren uitgevoerd. Vanwege de stijging van de energieprijzen stijgt ook de noodzaak voor deze ontwikkeling.

Wij gaan een aantal VRI’s (verkeersregelinstallatie) vervangen en deze slimmer maken. Dit draagt bij aan de mobiliteit in de stad. Daarnaast draagt een betere en slimmere afwikkeling van het verkeer bij aan de doelstelling klimaat-neutrale stad.

Binnen het water en rioleringsprogramma (WRP) richten we ons meer op de realisatie van klimaatadaptieve projecten. Denk hierbij aan projecten om hemelwater lokaal te infiltreren en projecten die overlast van piekbuien beperken.

De invoering van gemeentedekkend Diftar in 2024, zorgt voor betere afval- en nascheiding. Dit geldt dus niet meer alleen voor mensen die in laagbouw wonen, maar ook voor mensen die in hoogbouw wonen. Iedere inwoner heeft regie op zijn afvalscheiding en –inzameling.

Beleidsintensivering

Onderhoud wegen
Naar aanleiding van de in 2021 uitgevoerde weginspecties heeft er in 2022 een maatregeltoets plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat er sprake is van achterstallig onderhoud dat uiterlijk in 2024 moet worden uitgevoerd. Dit ligt in lijn met de door de Raad in 2020 vastgestelde assetsheet Wegen. Daarbij is aangegeven dat nader onderzoek van de kwaliteit van het verhardingsareaal kan leiden tot aanvullende voorstellen/maatregelen.

Exploitatielasten toegekende investeringen
Het toekennen van investeringen leidt in veel gevallen tot een hoger bedrag aan structurele exploitatielasten. In deze begroting betreft het de volgende investeringen:
•   Vergroening Helmond door aanleg koelteplekken
•   Herinrichting Adelaarplein-Abdijlaan en Vinkenlaan Helmond Noord
•   Gebiedsgerichte aanpak natuur

Uitbreiding formatie afval
Het omgaan met afval in de stad wordt steeds complexer. De invoering van Diftar en de steeds strengere wettelijke eisen rondom afvalscheiding vragen om meer sturing vanuit de gemeente. Daarom is uitbreiding van de huidige bezetting nodig.

Uitbreiding formatie riolering
Om te voldoen aan de doelen op het gebied van water, riolering en klimaatadaptatie is het noodzakelijk de beschikbare capaciteit uit te breiden. Hierbij ligt de nadruk op inzet op het gebied van klimaatadaptatie (visie, beleid, planvorming en afstemming) en de doorontwikkeling van databeheer en onderzoek.

Nieuw Gemeentelijk RioleringsPlan 2024/ voordeel btw compensatiefonds
Het voordeel van € 800.000 wordt veroorzaakt door extra toe te rekenen BTW aan het product riolering. Deze extra toerekening volgt uit het door de Raad vastgestelde Water- en rioleringsprogramma (WRP) en hierbij behorende nieuwe kostendekkingsplan.

Investeringen

Wegen regulier
In 2024 worden voor wegen een aantal grote investeringsprojecten gerealiseerd. Structurele investeringen in wegbeheer zijn noodzakelijk om het areaal op een voldoende onderhoudsniveau te houden. De projecten zijn onderdeel van een meerjareninvesteringsprogramma wegen.

Opwaarderen openbare verlichting
Conform het assetmanagementplan wordt de verouderde openbare verlichting vervangen voor nieuwe, duurzame en energiezuinige ledverlichting.  

Vervanging verkeerregelinstallaties (VRI's)
Conform het assetmanagementplan en beheerplan verkeerslichten worden verkeerslichten vervangen na einde van de levensduur. Door een toename van het areaal, bundeling van vervangingen en transitie van VRI naar iVRI zijn de investeringen toegenomen.

Openbaar groen
Na het vrijgemaakte Corona geld voor het stedelijk groen in de wijken Helmond-Noord, Helmond-West, Helmond-Oost en de Binnenstad in 2022 en 2023 gaan we verder met het opwaarderen van groenvakken en waar mogelijk verharding vervangen voor groen in de andere wijken. Door de technische keuring hebben we goed in beeld welke vakken aangepakt moeten worden. Jaarlijks selecteren we een aantal wijken die we aanpakken. In 2024 zijn dat Dierdonk, Brouwhuis en eventueel Rijpelberg (afhankelijk van inpassing in WOP). Op andere plekken in de stad gebruiken we deze investering om aan te sluiten bij andere projecten en zo werk met werk te maken.

Vervanging bomen
Jaarlijks worden bomen vervangen om potentieel onveilige situaties te voorkomen die ontstaan door ouderdom, (storm) schade of andere redenen. Ook is het noodzakelijk bomen te vervangen vanwege stedelijke ontwikkelingen. Daarnaast is wortelopdruk op diverse plaatsen in de stad een probleem. Jaarlijks worden de meest urgente locaties aangepakt waarbij we streven naar een structurele  oplossing. In de afgelopen decennia zijn om allerlei redenen bomen verdwenen in de beschermde structuren. Wij willen deze bomen herplanten om de structuren te herstellen.  

Vervanging natuur en recreatie
Vervangingsinvesteringen in onze natuurgebieden zijn noodzakelijk om de kwaliteit op niveau te houden. In 2024 wordt verdere uitvoering gegeven aan het monitoringsplan. Hierop volgt een uitvoeringsplan dat concreet invulling geeft aan projecten die in 2024 en verder worden uitgevoerd.

Vergroenen van de stad
Bomen zorgen verkoeling in de stedelijke omgeving. Op basis van onze hittestresskaart weten we dat er in Helmond onvoldoende koelteplekken zijn. In 2024 gaan we op 50 tot 100 locaties in de stad meerdere bomen planten om zo extra koelteplekken te creëren en zo hittestress tegen te gaan.
Met deze investering gaat onze ambitie om Helmond groener te maken hand in hand met onze ambities om de stad klimaatadaptief te maken.

Gebiedsgerichte aanpak Natuur
Door het opstellen van een gebiedsgerichte aanpak natuur zorgen we dat er in de hele stad een betere ‘dekking’ is om soorten te beschermen. Door inzichtelijk te maken waar soorten binnenstedelijk voorkomen, krijgen we een beter inzicht in het ecologisch stedelijke netwerk. Door gericht te investeren kunnen we de leefgebieden van deze soorten verbeteren.
Met de gebiedsgerichte aanpak investeren we in concrete vergroening in plaats van enkel ecologisch onderzoek.

Vervanging containers
Naast het plaatsen van nieuwe containers vanwege de invoering van Diftar in de hoogbouw, worden elk jaar afgeschreven of defecte ondergrondse containers vervangen. Met deze vervangingsinvestering zorgen we dat de kwaliteit van de containers op niveau blijft.

Rioleringszorg (kostendekkend via rioolrecht)
In 2023 is het nieuwe Water- en Rioolplan opgesteld. Dit beleid geldt tussen 2024 en 2028. De kosten voor de gemeentelijke watertaken worden geheel gedekt uit de inkomsten rioolheffing. Afvalwater, hemelwater en grondwater worden doelmatig verwerkt of afgevoerd. Doordat de staat van de huidige riolering goed is, kunnen we stevig inzetten op klimaatadaptieve maatregelen. Een voorbeeld hiervan is het terugbrengen van de Stadse Aa. Ook komt er extra formatie voor beheer- en inrichtingstaken.

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)