Bijlagen

Overzicht incidentele lasten en baten
Incidentele baten en lasten zijn begrotingsposten die een tijdelijk karakter hebben oftewel een einddatum kennen. Dit in tegenstelling tot structurele baten en lasten die, tot nadere besluitvorming, een onbepaalde looptijd kennen. Overigens kan de omvang van structurele begrotingsposten wel fluctueren in de meerjarenraming als gevolg van intensiveringen en/of bezuinigingen. Wellicht ten overvloede wordt hierbij opgemerkt, dat de dekkingsbron hierbij niet relevant is.
In onze gemeente wordt nadrukkelijk gestuurd op een meerjarig structureel evenwicht. In het kader van een solide, financieel beleid hanteren we het uitgangspunt dat structurele uitgaven ook structureel gedekt worden. Het overzicht van incidentele baten en lasten is hier in feite een weerspiegeling van.

Materiële beïnvloeding
Om het overzicht compact en leesbaar te houden, hanteren we, op advies van de commissie BBV, een (grens)bedrag van € 50.000 voor de bedragen die we in het overzicht opnemen. Dit houdt in dat we alle bedragen van € 50.000 en hoger aanmerken als een zogenoemde materiële beïnvloeding. Met dit bedrag sluiten we aan bij het grensbedrag dat we hanteren bij het rapporteren en toelichten van afwijkingen in de periodieke bestuursrapportages en financiële jaarverantwoording.

In onderstaande overzicht zijn de incidentele lasten en baten voor de (meerjaren)begroting 2022-2025 opgenomen. De posten worden onderaan het overzicht afzonderlijk toegelicht:

1. Project afwikkeling instroom en doorstroombanen (ID-banen) (dekking onttrekking reserve ID-banen)

In de besluitvorming over de afbouw van de ID-banen (gesubsidieerde arbeid) is besloten om de 43 ID-werknemers (arrangement 4: werknemers met zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt) in dienst buiten de gemeentelijke organisatie, voornamelijk in Zorg en Onderwijs tot het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd in de ID-regeling te houden. De subsidiëring van de loonkosten van deze medewerkers wordt bekostigd uit de reserve ID-banen. De laatste werknemer bereikt in 2034 de pensioengerechtigde leeftijd.

2. Crisis-en herstel Nota: tegengaan tweedeling in de stad (dekking onttrekking reserve corona herstelfonds)

Samen met een Stuurgroep werken we aan een lokale coalitie om de tweedeling tegen te gaan. Vanuit het brede palet aan stakeholders bundelen we op dit thema de krachten en maken we gezamenlijk het actieplan ‘Ruimte om te leven’. In de crisis- herstelnota is € 50.000 per jaar gereserveerd in de periode tot en met 2024 voor de kosten die voortvloeien uit het actieplan.

3. Onttrekking aan de reserve sociaal domein

De kosten in het Sociaal Domein laten de komende jaren een stijgende lijn zien. Ter dekking van de geprognosticeerde kostenontwikkeling binnen het Sociaal Domein onttrekken we in 2024 € 0,75 miljoen aan de Reserve Sociaal Domein.

4. Crisis- en herstel Nota: creëren van extra perspectief voor jongeren (dekking onttrekking reserve corona herstelfonds)

In de crisis- en herstelnota is tot en met 2024 een bedrag van € 500.000 per jaar gereserveerd voor het creëren van extra perspectief voor jongeren. Naar aanleiding hiervan hebben we een programmaplan opgesteld. Het betreft een pragmatische, actiegerichte agenda op drie sporen voor een positief jeugdbeleid. Enerzijds is dit programma erop gericht om op korte termijn een aantal impulsen te geven om in de huidige lastige situatie rondom Covid-19 voor jongeren perspectief te bieden. Daarnaast bevat het maatregelen waarmee we op de langere termijn ons preventieve beleid versterken en een integrale aanpak risicojeugd ontwikkelen en borgen. De verschillende onderdelen zijn nadrukkelijk tot stand gekomen in gesprek met jongeren en onze partners in de stad. We zetten in op de volgende drie sporen:

• het realiseren van korte termijn interventies om de negatieve effecten van de maatregelen rondom Corona tegen te gaan;
• het optimaliseren en in samenhang brengen van het preventief en voorliggend jeugdaanbod;
• een integrale aanpak risicojeugd.

5. Rijksbijdrage Nationaal Programma Onderwijs voor Helmondse Educatieve Agenda

In het ambitieakkoord is opgenomen dat we de Helmondse Educatieve Agenda (HEA) gaan intensiveren om (gelijke) kansen van jeugdigen te versterken. Samenwerking tussen kinderopvang, onderwijs en jeugdhulp blijft daarbij van groot belang. De dekking voor 2024 vindt deels plaats vanuit Rijksmiddelen.

6. Dotatie aan de algemene reserve (Brainport Smart District)

Ons college heeft Stichting Brainport Smart District in 2022 een aanvullende subsidie toegekend van € 200.000. € 50.000 was al beschikbaar in de begroting 2022. Het budget is met € 150.000 opgehoogd uit de algemene reserve. In 2024 verlagen we het budget met € 150.000 ten gunste van de algemene reserve.

7. Verstevigen buurtpreventie

We investeren extra capaciteit en middelen in de ondersteuning van buurtpreventie zodat er een stevigere basis komt te staan.

8. Inrichten vraagafhankelijk vervoer

De gemeente Helmond zet in op een mobiliteitstransitie. Naast het stimuleren van actieve vormen van mobiliteit is ook een schaalsprong in het aanbod van OV en deelmobiliteit noodzakelijk. Ten aanzien van OV wordt voor de lokale invulling onder meer ingezet op  vraagafhankelijk vervoer. Dit is alleen mogelijk indien ook de gemeente Helmond zelf financieel bijdraagt. Voor 2024 en 2025 wordt incidenteel budget aangevraagd om een dergelijke vervoersvoorziening in Helmond op te richten. Vanaf 2026 is structureel budget nodig. Het nog op te richten mobiliteitsfonds is noodzakelijk om in deze structurele behoefte te voorzien.

9. Onttrekking reserve stimuleren wonen (bestedingsplan reserve stimuleren wonen)

Dit betreft de onttrekking voor de bestedingen uit het Bestedingsplan 2023-2025.

10. Onttrekking aan de algemene reserve (verschuiving subsidie BSD van 2024 naar 2023)

Wij hebben Stichting Brainport Smart District in 2022 een aanvullende subsidie toegekend van € 200.000. € 50.000 was al beschikbaar in de begroting 2022. Het budget is met € 150.000 opgehoogd. Voor het jaar 2024 verlagen we het budget met € 150.000. Daarnaast verschuiven we aanvullend € 100.000 van de jaarschijf 2024 naar 2023 om ook voor 2023 voldoende financiële middelen beschikbaar te hebben.

11. Dotatie reserve Mobiliteitsfonds

Voor de inrichting van het fonds zijn er in 2024 en 2025 incidentele middelen noodzakelijk voor de oprichting van het fonds en de eerste stortingen in het fonds. Na het oprichten van het fonds zijn structureel middelen noodzakelijk.

12. Vernieuwde aanpak woningbouwversnelling

Wij hebben de ambitie om de komende jaren (tot 2040) 15.000 woningen toe te voegen. Dit komt neer op een doelstelling van 750 woningen per jaar. Naast de eerder voor vier jaar toegekende capaciteit is een intensievere aanpak voor de realisatie van deze aantallen wenselijk. De middelen wenden we hoofdzakelijk aan voor een extra borging op de voortgang van grote projecten (die voor het merendeel de op te leveren woningen bepalen) en voor procesverbetering (van initiatief tot oplevering) in het (aansturings)proces van woningbouwprojecten.

13. Projecten leefbaarheid en plan- en communicatiekosten

In de reserves Leefbaarheidsmaatregelen, Samen investeren Brabantstad en Stedelijke vernieuwing, zijn bedragen opgenomen voor Leefbaarheidsmaatregelen Leonardusbuurt en Helmond-West en voor plan- en communicatiekosten Binnenstad. We onttrekken een bedrag van € 189.000 en verdelen de budgetten over de jaren 2022, 2023 en 2024. In 2024 € 65.000.

14. Deelmobiliteit

In september 2021 is door de Raad de Visie en Aanpak Deelmobiliteit Helmond vastgesteld. Deelmobiliteit speelt een onmisbare rol in de schaalsprong waar Helmond voor staat. Deelmobiliteit moet bijdragen aan een leefbare, gezonde, en veilige stad. Om uitwerking te geven aan de vastgestelde visie zijn financiële middelen noodzakelijk. Het gaat hierbij concreet om de realisatie van mobiliteitshubs met bijbehorend mobiliteitsaanbod, het uitvoeren van (gedrags)onderzoeken en wijkgerichte behoeftenonderzoeken, het opzetten van een samenwerkingsconstructie om deelmobiliteit blijvend beschikbaar te maken voor de nieuw te bouwen woningen in het centrum en elders, zoals Brainport Smart District. Omdat we niet alle kennis en capaciteit in huis hebben zal voor de realisatie inhuur of inschakeling van externe adviesbureaus noodzakelijk zijn.

15. Doorontwikkeling Food Tech Brainport

De doorontwikkeling van Food Tech Brainport (FTB) is onderdeel van de economische visie van de gemeente Helmond en draagt bij aan de realisatie van verschillende doelstellingen in het ambitieakkoord. Samen met de betrokken partners is een concept visie en concept uitvoeringsagenda tot stand gekomen die samen met de partners verder wordt uitgewerkt. Ook is FTB onderdeel van de innovatiecoalitie van de provincie. Uitgangspunt is dat onze gemeente, samen met ondernemers, onderwijs en overige partners, meerjarig commitment geeft aan de realisatie van de doorontwikkeling. Voor deze doorontwikkeling zijn in de jaren 2024-2026 middelen benodigd. De verwachting is dat FTB uiteindelijk in 2027 financieel zelfredzaam is.

Een voorstel over de doorontwikkeling van FTB wordt overigens nog separaat aan de raad voorgelegd.

16. Toezicht bouwen en wonen (dekking onttrekking reserve leges capaciteit toezicht bouwen en wonen)

Toezicht op bouwprojecten is onderdeel van een veilige en leefbare stad. Want om de schaalsprong en woningbouwversnelling mogelijk te maken, is voldoende capaciteit op toezicht en handhaving belangrijk. Daarnaast is sprake van de invoering van de Omgevingswet en andere recente nieuwe wet- en regelgeving waardoor er in deze overgangsfase onvoldoende basiscapaciteit aanwezig is om de wettelijke taken kwalitatief en tijdig te kunnen uitvoeren. Voor 2024 en 2025 is een uitbreiding van de huidige basiscapaciteit nodig met 1,5 fte naar 3,0 fte. De voor deze jaren benodigde incidentele middelen worden gedekt uit de Reserve Bouwleges. Medio 2025 zal worden geëvalueerd welke structurele basiscapaciteit nodig is voor een adequate uitvoering in de jaren daarna.

17. Data op orde mobiliteit

Als gemeente Helmond zijn we verplicht via zowel Nederlandse (2023) als Europese wetgeving (2025 & 2027) om mobiliteitsdata aan te bieden. Deze mobiliteitsdata dienen beschikbaar gemaakt te worden in een nationaal portaal. Denk aan MaaS, deelmobiliteit, verkeersborden, snelheidslimieten, maar ook waar voertuigen wel of niet mogen rijden. Deze data moeten overgenomen worden door voertuigen, serviceproviders en navigatiesystemen. Voorwaarde is dat deze beschikbaar is en van goede kwaliteit. Op beide vlakken lopen wij fors achter o.a. wegens een gebrek aan formatieplaatsen. Hiermee zijn we dus niet in staat om deze mogelijkheden in te zetten voor de mobiliteitstransitie en Helmond bereikbaar, veilig en leefbaar te houden. Om ook onze positie als koploper in Smart Mobility te houden is het van belang om deze data zo snel mogelijk op orde te krijgen.

18. Onttrekking reserve grote opgave/projecten

Recent werd duidelijk dat de Metropoolregio Eindhoven (MRE) veel harder groeit dan verwacht. Om de groei aan inwoners, woningen en banen in Brainport Eindhoven op te vangen is een mobiliteitstransitie onvermijdelijk en noodzakelijk. Dit vraagt om een forse investering. Om invulling te geven aan de regionale bijdrage t.b.v. de schaalsprong van de Brainport is op de schaal van de MRE een regionale bekostigingssystematiek voor de bereikbaarheid uitgewerkt.

Het financieringsvoorstel betreft voor de gemeente Helmond een bijdrage van € 4,7 miljoen over de komende 10 jaar. De bijdrage hieraan wordt gedekt uit de reserve grootschalige projecten. Middels een Raadsinformatiebrief wordt uw raad hierover nader geïnformeerd.

19. Achterstallig Onderhoud wegen

Naar aanleiding van de in 2021 uitgevoerde weginspecties heeft er in 2022 een maatregeltoets plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat er sprake is van achterstallig onderhoud dat uiterlijk in 2024 moet worden uitgevoerd. Dit ligt in lijn met de door de Raad in 2020 vastgestelde assetsheet Wegen. Daarbij is aangegeven dat nader onderzoek van de kwaliteit van het verhardingsareaal kan leiden tot aanvullende voorstellen/maatregelen. Om het achterstallig onderhoud te herstellen zijn in 2024 extra beheermiddelen toegezegd.

20. Digitaliseren cultuur historische Helmondse archieven

Op 8 december 2022 is het project ‘Digitaliseren fotocollectie Jozef van den Broek’ opgeleverd. Door gezamenlijke inspanningen van het historisch veld in Helmond, Regionaal Historisch Centrum Eindhoven (RHCe) en gemeente is deze collectie in bewaring bij het RHCe digitaal toegankelijk gemaakt. Dit project was mogelijk doordat de raad in 2019 € 50.000 daarvoor beschikbaar heeft gesteld. Daarbij is door de raad uitgesproken dat zij veel waarde toekennen aan het digitaal toegankelijk maken van archiefschatten van Helmond in bewaring bij RHCe. Op verzoek van de gemeente Helmond heeft RHCe een drietal vervolgprojecten op Jozef van den Broek benoemd. Deze projecten zijn extra op de jaarlijkse bijdragen van de gemeente Helmond aan het RHCe. Het gaat in alle gevallen om archiefcollecties uit de geschiedenis van Helmond met cultuurhistorische waarden. Een incidentele bijdragen van € 60.000 stelt het RHCe in staat om één van de drie projecten i.s.m. vrijwilligers uit het historisch veld in Helmond uit te voeren.

21. Onderzoeksmiddelen schaalsprong

In 2023 zijn we gestart met het opstellen van het ontwikkelperspectief voor de schaalsprong. Het ontwikkelperspectief geeft in een ruimtelijke structuurkaart weer welke stad we in 2040 willen zijn en welke fysieke interventies daarvoor nodig zijn. De ruimtelijke structuurkaart is voor 70% gereed en daarmee komt nu ook steeds beter zicht op de gewenste interventies. Een eerste beeld van deze interventies is afgelopen maand gereed gekomen (juli). Het gaat daarbij bijvoorbeeld om verbindende structuren (nieuw dan wel opwaarderen van bestaande structuren in groen en infra), nieuwe gebiedsontwikkelingen (transformatie in de bestaande stad) en voorzieningen. De komende maanden werken we de interventies verder uit (in compleetheid, volgordelijkheid en waar nodig meer verfijnd in aard van de maatregelen). Ook zal dan een verkenning naar de bijbehorende kosten worden uitgevoerd (zowel personeelskosten, onderzoekskosten als uitvoeringskosten). Deze kostenverkenning dient vervolgens als basis voor de (gewenste) reservering van middelen in de begroting van de komende jaren. Deze kosten zijn vooralsnog PM.

Wel is in zomerperiode het beeld ontstaan dat in 2024 onderzoeksbudget nodig is voor de schaalsprong om de interventies verder uit te werken. Voor de schaalsprong zijn structureel middelen (600 k) gereserveerd voor personeelskosten, maar niet voor onderzoek. Daarbij is ook duidelijk geworden dat niet alle interventies onderdeel zijn van lopende programma’s.  Daarnaast is, na ambtelijk contact met het ministerie van IenW, de afgelopen weken duidelijk geworden dat de eerder mondeling toegezegde middelen voor onderzoek naar de mobiliteitsopgave Schaalsprong mogelijk niet toegekend gaan worden. Hierover loopt nog het gesprek met BZK en IenW. Maar de kans is aanwezig dat de bekostiging van de onderzoeken geheel ten laste van de gemeente Helmond komt.

22. Onttrekking aan de reserve High Tech Automotive Campus (Automotive Campus)

Wij hebben de overtuiging dat een publiek-private samenwerking de toekomst van de Automotive campus het beste wordt geborgd. Hiervoor werken wij gezamenlijk met andere campusgrondeigenaren (Provincie en Bouwbedrijf Van de Ven) een model uit. Duidelijk is dat hiermee ook op langere termijn een financiële opgave voor de ontwikkeling van de campus bij de gemeente ligt.

Tot op heden bekostigen wij onze ambities voor de campus vanuit een hiervoor ingerichte reserve (Reserve High Tech Automotive Campus). Dit volstond vanwege het voornemen de campus te privatiseren. In de reserve is eind 2022 nog € 1,5 miljoen voorhanden, waarmee naar verwachting de kosten tot halverwege 2025 kunnen worden gedekt. Nu het privatiseringsscenario niet langer aan de orde is, dienen ook structureel middelen gereserveerd te worden in de begroting. Hoeveel middelen nodig zijn, zal duidelijk worden wanneer de toekomststructuur en bijbehorende begroting helder wordt. Vooralsnog zijn in deze begroting de huidige uitgaven voor de campus (circa € 600.000 per jaar) langjarig doorgetrokken. Er moet in de toekomst naast dit bedrag dus rekening gehouden worden met een aanvullende claim.

23. 80 jaar vrijheid Helmond

In 2024-2025 herdenkt Nederland 80 jaar leven in vrijheid. Het is belangrijk dat we de verhalen en geschiedenis van Brabant, zoals die van de Tweede Wereldoorlog, kunnen blijven vertellen en doorgeven aan de volgende generaties. Met een aansprekend programma richting 80 jaar Vrijheid in 2024 en 2025 willen we dit doen.

24. Burgerberaad

De motie Burgerberaad is aangenomen, dit zal nog verder worden uitgewerkt met de gemeenteraad na het vaststellen van het nieuwe participatiebeleid.

25. Medewerkers gastvrijheid Huis voor de Stad

Het Huis voor de Stad heeft een open karakter, waar de bezoeker vier mogelijkheden heeft om het gebouw te betreden. Diezelfde openheid treedt de bezoeker tegemoet in de publiekshal: De medewerker gastontvangst.

26. Dotatie aan de egalisatiereserve (reisdocumenten / rijbewijzen)

Op grond van een prognose van het aantal af te geven rijbewijzen wordt de raming van de opbrengsten en de (rijks)afdrachten aangepast. Daarnaast wordt de toevoeging aan de egalisatiereserve reisdocumenten/rijbewijzen geraamd.

27. ID-banen gemeente Helmond

N.a.v. de beëindiging van ID-banen (gesubsidieerde arbeid in eigen gemeentelijke organisatie) is besloten om deze door te betalen tot het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Hiervoor is een reserve gevormd. Het bedrag in de reserve is passend om dit te kunnen bekostigen. Zowel de kosten als de dekking hiervan is jaarlijks in de begroting opgenomen.

28. Dotatie aan de algemene reserve (Huis van de Stad)

Op 30 juni 2020 heeft onze Raad ingestemd met het basisontwerp Huis voor de Stad en is een investeringskrediet toegekend. De Raad heeft tevens besloten om de eenmalige kosten die zich voordoen te onttrekken aan de reserves. De incidentele lasten en bijbehorende onttrekkingen in 2022 bedragen € 659.000. In 2024 en 2025 is sprake van een incidenteel voordeel op de exploitatielasten van jaarlijks € 179.000. Deze wordt gestort in de algemene reserve.

29. Reserve grote projecten

Er wordt voorgesteld om een nieuwe reserve in te stellen om te sparen voor grote projecten. Deze reserve wordt ingezet voor:

• Niet geraamde projecten in het lopende jaar die bijdragen aan de grote opgaven als schaalsprong, verduurzaming en maatschappelijke opgaven;
• Toekomstige grote projecten die bijdragen aan deze opgaven en waarvoor geen andere dekking beschikbaar is;
• Projecten waarvoor cofinanciering noodzakelijk is;
• Tekorten op reeds aangegane projecten, bijvoorbeeld in het geval van extreme prijsstijgingen.

Bij deze begroting zijn incidentele middelen beschikbaar, die ingezet worden om de reserve te vullen. In totaal gaat het om € 18,4 miljoen. De opbouw van dat bedrag is als volgt:

• jaarrekeningresultaat 2022 (€ 5,4 miljoen);
• onderuitputting kapitaallasten 2024 (€ 2,4 miljoen);
• ruimte begroting 2024 (€ 8,9 miljoen);
• vrijval reserve cofinanciering (€ 1,7 miljoen).

Hiermee bouwen we een buffer op, waardoor we én sparen én snel kunnen schakelen als dat nodig is. Jaarlijks bekijken we in het begrotingsproces welke incidentele middelen we kunnen toevoegen aan de reserve.

30. Impuls thuiswerken onderdeel van DNA (dekking onttrekking reserve arbeidsvoorwaardenbeleid)

Aan het begin van het tweede kwartaal van 2024 nemen we het nieuwe Huis voor de Stad in gebruik. In het eerste kwartaal richt onze aandacht zich op een soepele ver- en inhuizing van onze medewerkers.
Met het Huis voor de Stad zorgen we voor een fijnere werkomgeving wat tevens belangrijk is voor het behoud en aantrekken van personeel. Uiteraard wordt ook integraal werken vergemakkelijkt als we meerdere locaties samenvoegen naar één. We moderniseren onze manier van werken door onder andere hybride werken structureel te implementeren en meer in te zetten op duurzaam reizen. Om thuiswerken een impuls te geven wordt in 2024 een bedrag van € 240.000 onttrokken aan de reserve arbeidsvoorwaarden en wordt in 2024 bezien hoe thuiswerken ook structureel beter kan worden gefaciliteerd.

31. Dotatie stelpost grote opgave begroting 2025

In 2025 hebben we nog een fors incidenteel overschot van ruim € 15 miljoen. Dit houden we beschikbaar voor nieuw beleid en de grote uitdagingen in de komende jaren.