Programma 2: Duurzaam en leefbaar

Doelstellingen

• Meer lopen en fietsen: actieve mobiliteit wordt leidend in het verplaatsingsgedrag.
• Minder ruimte voor de auto: de dominantie van de auto als vervoermiddel in de stad wordt kleiner.
• Openbaar vervoer en deelmobiliteit als krachtige ondersteuning: OV en deelmobiliteit moeten meer een alternatief worden voor de auto en voor als fietsen (een keer) niet kan
• Slim waar het slim kan: continu zoeken naar vernieuwende mobiliteitsoplossingen om onze doelstellingen te behalen.
• Autoverkeer wordt zoveel mogelijk om de stad heen geleid via de robuuste randen die betrouwbaar zijn in termen van capaciteit en doorstroming.
• Het verbeteren van de verkeersveiligheid.

Wat gaan we ervoor doen?

Mobiliteitsvisie
In het najaar van 2023 wordt de nieuwe mobiliteitsvisie van Helmond aan de gemeenteraad ter vaststelling voorgelegd. Met deze visie wordt de koers uitgezet voor een mobiliteitstransitie waarbij actieve mobiliteit en openbaar vervoer de boventoon voeren en de dominante positie van het autoverkeer wordt teruggedrongen.
Deze visie wordt uitgewerkt in een Meerjaren Uitvoeringsprogramma Mobiliteit om concrete invulling te geven aan de opgaven waar Helmond (en de regio) voor staan. De inzet op een breed scala aan maatregelen is noodzakelijk om de mobiliteitstransitie in gang te zetten en de mobiliteitsvisie uit te voeren.

Uitvoering Fietsagenda
We vernieuwen de Fietsagenda en we geven hier uitvoering aan. Hiermee geven we invulling aan Het Nieuwe Fietsen zoals benoemd in de nog vast te stellen Mobiliteitsvisie. De nieuwe fietsagenda richt zich nadrukkelijk(er) op het totale systeem (fietsnetwerk, fietsvriendelijk ontwerp, fietsveiligheid, fietsparkeren en het beïnvloeden van het gedrag om mensen meer te laten fietsen.

Verkeersveiligheid
De verkeersonveiligheid neemt toe en het bestrijden daarvan vraagt om een nieuwe aanpak. Hiervoor stellen we een verkeersveiligheidsplan op waarin we aangeven hoe we de verkeersonveiligheid een halt toe roepen. In 2024 en daarna wordt in die wijken waar dat nu nog niet het geval een maximumsnelheid van 30 km/uur ingevoerd.

Beleidsintensivering

Data op orde mobiliteit
Als gemeente Helmond zijn we verplicht via zowel Nederlandse (2023) als Europese wetgeving (2025 & 2027) om mobiliteitsdata aan te bieden. Deze mobiliteitsdata dienen beschikbaar gemaakt te worden in een nationaal portaal. Denk aan MaaS, deelmobiliteit, verkeersborden, snelheidslimieten, maar ook waar voertuigen wel of niet mogen rijden. Deze data moeten overgenomen worden door voertuigen, serviceproviders en navigatiesystemen. Voorwaarde is dat deze beschikbaar is en van goede kwaliteit. Op beide vlakken lopen wij fors achter o.a. wegens een gebrek aan formatieplaatsen. Hiermee zijn we dus niet in staat om deze mogelijkheden in te zetten voor de mobiliteitstransitie en Helmond bereikbaar, veilig en leefbaar te houden. Om ook onze positie als koploper in Smart Mobility te houden is het van belang om deze data zo snel mogelijk op orde te krijgen.

Deelmobiliteit
In september 2021 is door de Raad de Visie en Aanpak Deelmobiliteit Helmond vastgesteld. Deelmobiliteit speelt een onmisbare rol in de schaalsprong waar Helmond voor staat. Deelmobiliteit moet bijdragen aan een leefbare, gezonde, en veilige stad. Om uitwerking te geven aan de vastgestelde visie zijn financiële middelen noodzakelijk. Het gaat hierbij concreet om de realisatie van mobiliteitshubs met bijbehorend mobiliteitsaanbod, het uitvoeren van (gedrags)onderzoeken en wijkgerichte behoeftenonderzoeken, het opzetten van een samenwerkingsconstructie om deelmobiliteit blijvend beschikbaar te maken voor de nieuw te bouwen woningen in het centrum en elders, zoals Brainport Smart District. Omdat we niet alle kennis en capaciteit in huis hebben zal voor de realisatie inhuur of inschakeling van externe adviesbureaus noodzakelijk zijn.

Inrichten vraagafhankelijk vervoer
De gemeente Helmond zet in op een mobiliteitstransitie. Naast het stimuleren van actieve vormen van mobiliteit is ook een schaalsprong in het aanbod van OV en deelmobiliteit noodzakelijk. Ten aanzien van OV wordt voor de lokale invulling onder meer ingezet op vraagafhankelijk vervoer. Dit is alleen mogelijk indien ook de gemeente Helmond zelf financieel bijdraagt. Voor 2024 en 2025 wordt incidenteel budget aangevraagd om een dergelijke vervoersvoorziening in Helmond op te richten.

Reserve Mobiliteitsfonds
Voor de inrichting van het fonds zijn er in 2024 en 2025 incidentele middelen noodzakelijk voor de oprichting van het fonds en de eerste stortingen in het fonds.

Plannen elektrische laadpalen per wijk/ verplaatsingskosten
De plaatsing van extra laadpalen is nodig om aan de vraag te kunnen voldoen en bij te dragen aan schonere mobiliteit. Extra laadpalen in een wijk leidt vaak tot discussie met bewoners. Daarom is het wenselijk om voor alle woonwijken een plan uit te werken over waar en de wijze waarop de toekomstige laadvoorzieningen worden gerealiseerd (solitaire laadpalen of geconcentreerde laadpleinen of anders). Deze werkwijze zorgt voor een versnelling. Voor het maken van deze wijkplannen is eenmalig een bedrag van € 50.000 nodig. Daarnaast is budget nodig om bestaande laadpalen te kunnen verplaatsen omdat dit om verschillende redenen wenselijk is. Met een structureel bedrag van € 10.000 kunnen de verplaatsingen uitgevoerd worden.

Smart Mobility
De eerste Smart Mobility oplossingen komen beschikbaar om te implementeren. Innovatie, testen en pilots blijven de komende jaren noodzakelijk (bijvoorbeeld het verhogen van de snelheid van de zelfrijdende shuttle). Deze projecten dragen bij aan het oplossen van Helmondse mobiliteitsvraagstukken en ze stimuleren de Smart Mobility-sector in stad en regio. We laten Smart Mobility zoveel mogelijk een rol spelen bij de oplossingen waar we voor kiezen. Dat is ook belangrijk om Helmond economisch sterker te profileren als ‘City of Smart Mobility’. Daarom is het van belang om de Smart Mobility impuls middelen voort te zetten, net zoals het voortzetten van een aantal reeds aangegane verplichtingen rondom de bereikbaarheidsagenda en Brainport Bereikbaar, (Europese) samenwerkingsprojecten, evenementen als de Automotive Week en het beschikbaar houden en verder professionaliseren van het living lab Smart Mobility. Dit laatste samen met partners op de Automotive Campus in een Smart Mobility innovatie centrum. Benodigde financiële middelen voor het doortrekken van Smart Mobility: € 500.000 per jaar.

Uitwerken Mobiliteitsvisie
In het ambitieakkoord 2022-2026 hebben we een nieuwe mobiliteitsvisie 2040 aangekondigd voor de toekomstige mobiliteit. Een mobiliteit passend bij de groei van de stad en de opgaven om de stad leefbaar en bereikbaar te houden. De mobiliteitsvisie wordt uitgewerkt in een meerjaren uitvoeringsprogramma mobiliteit. Om tot realisatie over te gaan is voldoende ambtelijke capaciteit nodig.

MRE regionale bekostigingssystematiek schaalsprong

Recent werd duidelijk dat de Metropoolregio Eindhoven (MRE) veel harder groeit dan verwacht. Om de groei aan inwoners, woningen en banen in Brainport Eindhoven op te vangen is een mobiliteitstransitie onvermijdelijk en noodzakelijk. Dit vraagt om een forse investering. Om invulling te geven aan de regionale bijdrage t.b.v. de schaalsprong van de Brainport is op de schaal van de MRE een regionale bekostigingssystematiek voor de bereikbaarheid uitgewerkt.

Het financieringsvoorstel betreft voor de gemeente Helmond een bijdrage van € 4,7 miljoen over de komende 10 jaar. De bijdrage hieraan wordt gedekt uit de reserve grootschalige projecten. Middels een Raadsinformatiebrief wordt uw raad hierover nader geïnformeerd.

Investeringen

Uitvoering Fietsagenda Helmond
Voor het uitvoeren van projecten uit de fietsagenda 2016-2025 is in 2024 een bedrag van € 1.750.000 nodig. In 2024 wordt de fietsagenda geactualiseerd.

30 km-zones in Helmond-Noord en Dierdonk
Nederland volgt al decennialang het verkeersveiligheidsbeleid op basis van de ‘Duurzaam Veilig principes’, waarbij verblijfsgebieden binnen de bebouwde kom als 30km zones worden ingericht. In Helmond zijn de meeste verblijfsgebieden inmiddels als 30km zones aangeduid. Uitzonderingen hierop zijn delen van Helmond-Noord en de wijk Dierdonk. In 2023 zijn we gestart met de planvorming en uitvoering, dat ook 2024 doorloopt. Dit betreft maatregelen zoals snelheidsremmers, rijbaanversmallingen en het type verharding (geen asfalt).

Regionale Bereikbaarheidsagenda
We geven voortvarend uitvoering aan de Bereikbaarheidsagenda van Zuidoost-Brabant. Hiervoor is de periode 2019-2030 in totaal € 24,0 miljoen benodigd. Jaarlijks reserveerden we hiervoor gemiddeld € 2,0 miljoen. De uit te voeren projecten volgen niet het jaarlijks gemiddelde: de projecten zijn verschillend in kosten en in uitwerkingsfase. Voor 2024 is een bedrag van € 1.000.000 nodig.

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)