Programma 1: Meedoen, rondkomen, vooruitkomen

Doelstellingen

• Borging van bestaans- en inkomenszekerheid.
• Iedereen die kan is aan het werk of participeert, waar nodig met ondersteuning.
• Meer inwoners hebben een inkomen waarmee zij kunnen voorzien in hun levensonderhoud.
• (Generatie)armoede doorbreken zodat iedereen rondkomt, meedoet en vooruitkomt.
• Vermindering energiearmoede zowel voor de korte als lange termijn (zie ook Hoofdstuk 4.2.4, Klimaat en Energie/Gezonde leefomgeving).  
• Vroegtijdig signaleren schuldenproblematiek en een drempelloze toegang tot hulp.
• Onderwijs en arbeidsmarkt sluiten op elkaar aan (zie ook Hoofdstuk 4.3.2, Onderwijs/arbeidsmarkt).

Wat gaan we ervoor doen?

Inzet participatie voor inwoners met grote afstand tot de arbeidsmarkt
In 2023 is een regionale pilot gestart voor inwoners met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt. Doel is het ontwikkelen van een integrale aanpak gericht op het laten meedoen van inwoners in de maatschappij, juist als werk (nog) niet haalbaar is. In 2024 wordt de pilot geëvalueerd. Voor de uitvoering van deze pilot zijn vanuit het positief resultaat 2021 van Senzer middelen beschikbaar gesteld. De uitkomsten worden meegenomen in de verdere ontwikkeling van de reguliere dienstverlening van Senzer.

Voorbereidingen herziening Participatiewet in Balans
De herziening van de Participatiewet bestaat uit twintig maatregelen waarmee o.a. meer ruimte is voor maatwerk en werken vanuit vertrouwen. Naar verwachting treedt de wet op 1 januari 2025 in werking. In 2024 treft Senzer de benodigde voorbereidingen zodat in 2025 volgens de uitgangspunten gewerkt kan worden.

Arbeidsmarkttoeleiding statushouders
Per 2024 start de pilot ’startbanen’’ met een looptijd van een jaar. Statushouders krijgen bij vestiging in de gemeente een betaalde baan aangeboden waardoor ze direct kunnen participeren en de taal leren op de werkvloer. Door middel van vier proeven met een aantal gemeenten (waaronder de gemeente Helmond), onderzoeken we in samenwerking met SZW, VNG en Divosa wat goed werkt om de arbeidsmarktpositie van statushouders te verbeteren.
Daarnaast maken we de komende vier jaar gebruik van een nieuwe rijksregeling waarbij we een ‘regionale verbinder’ aanstellen om het creëren van extra kansen (op werk) voor statushouders te bevorderen.

Social Return on Investment
Social Return on Investment (SROI) is een arbeidsmarktinstrument dat door de gemeenten in de arbeidsmarktregio Helmond-de Peel ingezet wordt zodat iedereen naar vermogen kan participeren. Opdrachtnemers worden door sociale criteria in de opdrachtverstrekking verplicht om werkgelegenheid te creëren voor inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. De onlangs opgerichte regionale servicedesk SROI ondersteunt opdrachtnemers bij het vervullen van hun SROI-verplichting en ziet toe op de uitvoering ervan.

Helmondpas
In het Ambitieakkoord is opgenomen dat we de mogelijkheden van een Helmondpas onderzoeken om meer mensen te kunnen laten meedoen. We werken verschillende varianten uit. Dit is noodzakelijk om de breedte van het project in kaart te brengen alsmede de benodigde investeringen en de consequenties voor bestaande werkprocessen. Met deze verkenning beogen we dat er in 2024 een weloverwogen beslissing genomen kan worden over de richting en de gewenste ambities rondom de Helmondpas.

Aanpak Ervaringsdeskundigheid
In 2024 ontwikkelen we op basis van een gezamenlijke visie met inwoners en partners in de stad een plan van aanpak voor inzet ervaringsdeskundigheid bij het tegengaan of voorkomen van uitsluiting door (generatie-)armoede.
Inzet van ervaringsdeskundigheid helpt de menselijke maat terug te brengen en het vertrouwen tussen overheid en burger te vergroten. Het helpt de opgehaalde ervaringen te duiden, op hun waarde te schatten en in een bredere context te plaatsen, zodat de gemeente en/of partners ervaringskennis effectief kunnen inzetten om beleid en dienstverlening beter te laten aansluiten bij wat inwoners werkelijk nodig hebben.

Verhoging inkomensgrens minimaregelingen
Conform het Ambitieakkoord hebben we de inkomensgrenzen voor de inkomensverklaring verhoogd van 120% naar 130% van de bijstandsnorm. Per 1 januari 2024 verhogen we de inkomensgrenzen van een aantal regelingen binnen de bijzondere bijstand en voor de Collectieve Aanvullende Verzekering (CAV). In 2024 bekijken we op welke wijze de individuele inkomenstoeslag (IIT) voor inwoners met een langdurig laag inkomen moet worden aangepast, zodat dit per 1 januari 2025 in werking kan treden.

Beleidsplan minima- en schuldhulpverlening 2024-2028
In 2024 actualiseren we het Beleidsplan armoede en schulden. In dit plan komt meer nadruk te liggen op preventie. Dit betekent onder meer dat we naar aanleiding van de wettelijke verkorting van de schuldhulpverleningstrajecten extra inzetten op (na)begeleiding bij iedere schuldregeling. We stimuleren het gebruik van saneringskredieten bij schuldregelingen. Zo verminderen we financiële stress bij inwoners en zorgen we dat het loont om te gaan werken tijdens het schuldentraject.
Een ander onderdeel uit het plan is het ontwikkelen van een duidelijkere en blijvende doorlopende leerlijn financiële educatie in samenwerking met het onderwijs.

Uitvoering regeling energiezuinig witgoed voor lage inkomens
De gemeente wil inwoners met een laag inkomen helpen de energierekening zo laag mogelijk te houden en tegelijkertijd een stap zetten in de verduurzaming. Een witgoedregeling, waartoe de gemeenteraad in een motie heeft opgeroepen, levert daar een positieve bijdrage aan. Indien de raad bij de begrotingsbehandeling 2024 positief besluit over de regeling inclusief de bijbehorende kosten, wordt deze in het eerste half jaar van 2024 uitgevoerd.

Beleidsintensivering

120-130% Bijzondere bijstand / collectieve aanvullende verzekering
In het ambitieakkoord is opgenomen dat we de draagkrachtnorm voor inwoners met een laag inkomen verhogen naar 130% van de bijstandsnorm. Door verhoging van de draagkrachtnorm kunnen meer inwoners een beroep doen op financiële ondersteuning en zijn daardoor beter financieel redzaam. Voor meer informatie, zie hiervoor ‘Verhoging inkomensgrens minimaregelingen’ bij het onderdeel ‘Wat gaan we ervoor doen'.

Voucher dierenarts
Voor inwoners met een laag inkomen wordt het steeds lastiger om de dierenartskosten te betalen bij een ziek of gewond huisdier. Uit diverse onderzoeken blijkt dat een huisdier belangrijk is voor het welzijn van inwoners. Het hebben van een huisdier draagt bij aan voorkomen van eenzaamheid. De raad heeft middels een motie opgeroepen om de huidige regeling voor vergoeding kosten dierenarts te verruimen, zodat de kosten minder een belemmering vormen voor het hebben van een huisdier.  Dekking vindt plaats vanuit de Bijzondere Bijstand.

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)